22 VI 1898 urodził się Zenon Kosidowski

Nie dla zasług przypominamy sylwetkę eseisty, a dla przykładu, jak dysponując ogromną wiedzą, oczytaniem, kulturą zdawało by się, można coś, co stanowi o bogactwie tej kultury, co czyni ją wielobarwną i zajmującą, tajemniczą i intrygującą coś, co tworzy bardzo często jej piękno i wartość, u n i c e s t w i a ć.

Książki Zenona Kosiedowskiego wydawano kiedyś w tysięcznych nakładach; każdego roku, któryś z najbardziej znanych tytułów, czy to „Gdy słońce było bogiem”, czy „Opowieści biblijne”, czy „Opowieści ewangelistów” miał swoje wznowienie i trafiał na wyposzczone księgarskie lady.

Czym potrafił ująć Kosidowski decydujących o wysokości nakładów urzędników i czym zjednywał wciąż nowych czytelników? Prostym, niewymagającym wielkich wysiłków interpretacyjnych, chwytem, polegającym na przedstawieniu opowieści mitycznych, biblijnych i ewangelicznych nie jako prawdy objawione, czy zapisy przekonań o świecie, ale jako literackie opowieści, wymysły, duby smalone, pozbawione realistycznej prawdy opowiastki.

Już tytuły jego książek sugerują umniejszenie przedmiotu, o którym pisał: „Opowieści biblijne” to brzmi przecież, jak np.: „opowieści drzewa sandałowego”.
Kosidowski brał na warsztat jakąś opowieść, jakieś zdarzenie, i z namiętnością pisarza realisty (dokładnością dorównywał w tym Flaubertowi), udowadniał np., że absolutnie nie jest możliwe, aby jeden z autorów Ewangelii słyszał słowa Jezusa w ogrodzie oliwnym, skoro opis tej sytuacji na kartach Pisma świadczy wyra?nie o tym, że odległość dzieląca „słuchającego” od „Mówiącego” była tak duża, że uniemożliwiała słyszenie czegokolwiek!

Ta święta prostota racjonalnych tłumaczeń obezwładniała czytelnika, zwłaszcza młodego, który tkwiąc w oparach pierwszego metafizycznego buntu brał rozbrat z wiarą rodziców i w książkach Kosidowskiego otrzymywał piękny sztandar, pod którym mógł bezpiecznie wojować.

Takie odczytywanie mitycznych i biblijnych przypowieści świadczyło o tym, że autor, owszem, posiada wiedzę rozległą, jego umiejętność jednak jej wykorzystania dorównuje umiejętności operowania cepem, i jak w przypadku tejże, nie wymaga wcale wrażliwości.
A wrażliwość -  kulturalna wrażliwość, w obcowaniu z delikatną materią opowieści mitologicznej, czy religijnego doświadczenia jest czymś podstawowym. „Mit przecież – a mówi to wielki racjonalista, religioznawca, Eliade – opisuje różne, a niekiedy dramatyczne momenty wkroczenia sacrum w świat, i to właśnie to wkroczenie sacrum w świat, o jakim opowiada mit – u s t a n a w i a świat jako coś rzeczywistego”.

Mitu nie można czytać dosłownie, a już wydrwienie go, pokazanie, że jest się od niego mądrzejszym świadczy nie o ubóstwi mitu, ale tego, kto z mitem tak barbarzyńsko się obchodzi.

W micie przecież, jak pisze Zygmunt Kubiak, autor „Mitologii Greków i Rzymian”, „nie brak dotknięcia absolutu. Gdzie powinniśmy szukać go? W niewyjaśnionych nigdy zagadkach Mojry, w przepaści, jaka się otwiera przed osaczająca nas, gdy obcujemy z mitologią, nierozwiązalnością wewnętrznych sprzeczności życia” (…). Cześć dla tego dziedzictwa winna polegać na wykorzystaniu pouczeń, jakie z niego wynikają. Są to pouczenia gorzkie i ciepłe, wymagające i krzepiące”.

 A przykład szacunku, z jakim powinno traktować się stare i wygasłe już mity, które skrywają być może część prawdy o dziwnym gatunku ludzkim, znajdzie uważny czytelnik w opowiadaniu Jana Parandowskiego, „Max von Trott”, gdzie wielki naukowiec „poruszał się wśród tych smutnych i bardziej niż którekolwiek milczących ruin tak jakby chodził człowiek naszej wiary po gruzach zburzonego kościoła. Była w jego ruchach pewna ostrożność, czujność, jakby omijał widma rzeczy, których nie godzi się potrącać, jakby wśród świętych miejsc wybierał sobie drogę profanów”