18 VII 1918 urodził się Nelson Mandela

Kiedy kilkanaście dni temu z mównicy Wysokiej Sejmowej Izby padły nazwiska  Gandhiego, Martina Lutera Kinga i Nelsona Mandeli zamiast spodziewanych wyrazów aprobaty na twarzach części słuchaczy malowało się wyraźnie rozbawienie. Zabawny był kontekst, w którym na te autorytety powoływał się mówca, chcąc przydać blasku partyjnemu koledze. Ideał tym razem naprawdę sięgnął bruku.

Prawa do porównywania się z Nelsonem Mandelą nie odmówilibyśmy Lechowi Wałęsie, choć gdyby porównanie takie padło, zastanawialibyśmy się, czy także nie uczynione jest na wyrost, Wałęsa, bowiem, nie spędził w więzieniu prawie 30 lat życia.

Mandela z więzienia wyszedł w 1990, a kilka lat później wybrano go na prezydenta kraju.

Kiedy skazywano go i pięcioletni wyrok zamieniano na dożywotnia karę, dokładnie w tym samym czasie - w 1963 roku, Martin Luter King w Ameryce wygłaszał przemówienie, którego słowa przeszły do historii:

„Miałem sen, że czwórka moich małych dzieci żyć będzie w społeczeństwie, w którym oceniać się je będzie nie według koloru skóry, lecz według zalet ich charakteru! [...] Gdy pozwolimy zapanować wolności, gdy pozwolimy jej zapanować w każdej wsi i w każdym osiedlu, w każdym stanie i w każdym mieście, nadejdzie dzień, w którym wszyscy przez Boga stworzeni - biali i czarni, żydzi, protestanci i katolicy - będą mogli podać sobie ręce i zaśpiewać starą murzyńską pieśń: Wreszcie wolny! Wreszcie wolny! Dzięki ci, Boże Wszechmogący, jestem wreszcie wolny!"

Sen Kinga o prawem zagwarantowanej równości spełnił się, spełnił się także sen Mandeli, bo przecież musiał śnić o wolności, o równości, musiał wierzyć, że jego więzienna samotność ma sens.
Znał przemówienie amerykańskiego pastora - więzienne mury nie są aż tak nieprzenikalne, by nie przedostawały się przez nie słowa, nie znał jednak z pewnością słów polskiego filozofa, Henryka Elzenberga,  które, mimowiednie swoim życiem realizował;

"powołanie człowieka jest proste: budować świat przeciw światu".

Mandela budował i świadectwem tego budowania są także jego własne słowa   skierowane do młodych. Wzywa w nich już nie do chwytania za broń, ale do edukacji:

„Edukacja jest najpotężniejszą bronią, jaką możecie użyć by zmienić świat",

do budowania świata przeciw światu.

O tym warto pamiętać, wspominając dziś człowieka, który długą drogę do wolności rozpoczynał unikając siły, a kończył wskazując na siłę edukacji.