Na przełomie XIX i XX wieku były w Rosji dwa miejsca, do których ciągnęły pielgrzymki: Jasna Polana i Kronsztad. Dlaczego tłumy ludzi szły właśnie do Lwa Tołstoja i do ojca Jana Kronsztadzkiego? Znany pisarz i publicysta Pawieł Basiński, autor bestselleru Lew Tołstoj. Ucieczka z raju (za który otrzymał nagrodę Bolszaja Kniga) przedstawia historię wzajemnych relacji najznakomitszego wówczas pisarza i kapłana najbardziej ukochanego przez lud, którzy stali się zagorzałymi wrogami. Na czym polega religia Tołstoja? Czy Cerkiew nałożyła na niego ekskomunikę? Jak wyglądały słynne wspólne spowiedzi Jana Kronsztadzkiego? Czy istotnie był cudotwórcą, czy to tylko legenda? Książkę ilustrują unikatowe fotografie ze zbiorów Państwowego Muzeum Lwa Tołstoja w Moskwie i z Centralnego Państwowego Archiwum Dokumentów Audiowizualnych w Sankt Petersburgu. Przytaczam w swojej książce cytat z dziennika Jana Kronsztadzkiego z 1908 roku, gdzie prosi on Boga, żeby zabił Lwa Tołstoja. Sam fakt, że kapłan modli się do Boga o śmierć innego człowieka, jest bezprecedensowy. Świadczy o tym, jak bardzo Jan Kronsztadzki nie lubił, powiem więcej, nienawidził Tołstoja. W swoich licznych kazaniach, artykułach, broszurach nazywał go szatanem, fałszywym lisem, lwem ryczącym, który chce pożreć rosyjską młodzież. Uświadomiłem sobie, jaka to mocna historia.