Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada

Bibliofilskie wydanie w trzydziestą rocznicę ukazania się poematu. „Według niektórych badaczy jest to «opus magnum» mojej twórczości poetyckiej. Uważam to za możliwe i spowodowane przez ogromną swobodę, z jaką to pisałem. Ta «fuga poetycka» wymyka się wszelkim regułom, a zarazem nadaje kształt mojemu marzeniu o «formie bardziej pojemnej», mieszającej gatunki i wypisy z danych biograficznych. [...] Zdarza się niekiedy, że tworzymy rzecz niezamierzenie gęstą i przez to ważną, tak też jest z tym poematem. Jest to zanurzenie się w przeszłość, bez chęci gonienia za tym, co aktualne, czyli wyłania się z tego obraz, nieco zmitologizowany, zarówno mojej biografii, jak moich okolic rodzinnych. Jest to zarazem operacja przywrócenia rzeczy minionych w ich postaci opierającej się przemijaniu, niejako oczyszczonej". (Ze Wstępu Czesława Miłosza).

Marian Stala w Śmierci Poety („Tygodnik Powszechny" 2004, nr 34), oceniając znaczenie poematu, pisał: „Poetycka wielkość Miłosza nie odsłoniła się nagle, nie była gotowa u początków jego twórczości. Ta wielkość narastała od młodzieńczego Poematu o czasie zastygłym do poematu Gdzie słońce wschodzi i kędy zapada, będącego jednym z najwyższych jego dokonań. Po wydaniu tego właśnie tomu, w połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku, wielkość Miłosza była już sprawą oczywistą i niekwestionowaną. Późniejsze zaszczyty i wyróżnienia były tylko potwierdzeniem tego stanu rzeczy".