Książka jest zbiorem esejów, przygotowanych z bardzo rzetelną i wszechstronną podbudową naukową. Wyjaśnia związki pomiędzy naszym zdrowiem a przyrodą. Skierowana jest do osób otwartych na nowe informacje i chcących zrozumieć siebie, jak i otaczający świat. Nie jest podręcznikiem, choć warto mieć ją pod ręką. Pisana była na kilku poziomach: zarówno naukowym, jak i wynikającym z doświadczeń w prowadzeniu obserwacji ptaków i ludzi. Podejmowana tematyka to nowość w psychiatrii, a przy okazji także wskazanie, że poza klasycznymi metodami psychoterapii i farmakoterapii, możliwe do zastosowania są inne metody pomocy pacjentom. Książka zawiera sporo zaleceń, od tych najprostszych, by po prostu wyjść w teren i przyglądać się ptakom, po gatunkowe zalecenia – na przykład wsłuchiwanie się w głos kukułki czy odtwarzanie specjalnych utworów muzycznych wykorzystujących ptasie motywy.

Spis treści:

Prolog

Część I. Wprowadzenie

Nasza wędrówka z ptakami-terapeutami. Jak to się zaczęło • Bird Therapy • Psychoptaki • Nasza pasja • Teo­ria umysłu • Inna perspektywa • Etyka • No to lecimy!

Część II. Zależności ogólne

1. Emocje w trakcie obserwacji ptaków. Ptasia gra na emocjach • Regulacja emocjonalna • Poczuć to coś • Leczenie naturą • Wewnętrzne demony • Nadawanie znaczeń • Wy­poczynek czy praca • Poziom nieświadomy • Marzenia i pragnienia

2. Czy „głupie ptaki” mogą poprawić samopoczucie ludzi? – Funkcje poznawcze • Deficyty poznawcze w schizofrenii • Zabu­rzenia funkcji poznawczych w depresji • Czy ptaki mają funkcje po­znawcze? • Czy obserwacja ptaków może usprawniać funkcje po­znawcze? • Przeskakiwanie do wniosków • Twarde dane • ART • Zakładnicy historii

3. Ptaki zapadające w pamięć. Taksonomia i systematyka • Czarno-białe gatunki • Gatunki cha­ryzmatyczne • Skowronki i sowy • Demencja • Ptaki też pamiętają

4. Świadczenie ekosystemowe – ptakoterapia. Od wieków razem • Znaczenie praktyczne • Spacerologia • Ptasiar­skie specjalizacje • Ptasiek z Alcatraz • Zespół deficytu natury • Biofilia • Werdykt ptaka Dodo

5. Ptaki na wyciągnięcie ręki. Dokarmianie ptaków • Nauka obywatelska • Słonecznik uzależnia • Radość • Kontakt fizyczny • Pojniki

6. Ptasie głosy. Romantyka i konflikt • Muzyka • Ćwierkający tramwaj • Nostalgia • Nauka ptasich głosów • Agnozja • Muzyczny dobrostan ptaków • Cisza

7. Mindfulness. Świadoma uwaga • Natura uważności • W kierunku praktyki • Na­sze od A do Z

Część III. Przypadki szczególne

1. Multisensoryczność. O drobiu inaczej • Smak • Zapach • Dotyk • Zoonozy • Percepcja krajobrazu • Chłonąć całość

2. Lot nad kukułczym gniazdem. Gżegżółka • Pasożyt • Dieta • Rogacz • Inność

3. Mikrobiom. Padlinożerne sępniki • Przez jelita do mózgu • Motyle w brzuchu • Praca jelit • Mikroby w dżungli • Odnowienie mikrobioty jelitowej • Holobiont

4. Lekarze i ptaki. Ptasie hobby • Reset • Wyostrzenie zmysłów • Sztuka dobrej dia­gnozy • Wypalenie zawodowe • One Health

5. Trudne sprawy – kardiologia i onkologia. Choroby układu krążenia • Nowotwory • Profilaktyka • Thomas Lewis • Wspomaganie leczenia • Gołębie diagnozują

6. Szpital na peryferiach. Zmiany położenia szpitali • Pacjenci i personel • Szpitale psychia­tryczne • Zieleń przyszpitalna • Likwidacja barier • Zmiana nasta­wienia • Liczy się także wnętrze

7. Doświadczenie pustyni. Samotność • Ojcowie pustyni • Oaza • Ejlat • Wędrówki ptaków • Bogactwo gatunków • Czas refleksji • Nostalgia

8. Smutek i radość tropików. Gdzieś daleko • Eksploracja nowości • Cierpliwość • Elektroniczny detoks • Witamina D • Tropikalne problemy • Koronawirus • Ze­spół szybkiej zmiany stref czasowych • Tropiki w Europie

9. Seniorzy. Starość • Demografia • Hipoteza babci • Gerontologia • Silver mar­keting • Siwienie • Czas na spełnienie marzeń • Udogodnienia

10. Wojna. Konflikty zbrojne • Zniszczenia przyrody • Przetrwanie i trauma • Rutyna i nuda • Psychoterapia grupowa • Bohaterstwo • Przebacze­nie • Współpraca

11. Depresja. Dama w czerni • Ewolucyjne korzenie • Trudne diagnozy • Nicolaas Tinbergen • Otyłość • Krukowate

12. Bezsenność. Para z depresją • Sztuczne światło • Ptaki nocy • Ptasie sny • Gwiaź­dziste niebo

13. Spektrum autyzmu. Autyzm • Zespół Aspergera • Interakcje społeczne • Zainteresowa­nia • Kultura nerdów • Nadwrażliwość

14. Ornitofobia. Hitchcock • Krajobraz strachu • Kortyzol • Strach nie trwa wiecznie • Hipnoza i inne terapie

Część IV. Zakończenie

1. Łabędzie i projekcje przyszłości. Królewskie ptaki • Forecasting • Fałszywa perspektywa • To jest twist • Zróżnicowane łabędzie • Czarny łabędź

2. Co przyniesie przyszłość? Wielkie zmiany • Nowe technologie • IGen • Ograniczenia • Nauka obywatelska • Google • Medycyna oparta na… • Refleksja

Podziękowania

Literatura

Indeks gatunków ptaków

Źródła ilustracji