Zarys konfliktów zbrojnych w Ameryce Południowej i Środkowej w XIX i pierwszej połowie XX w.

Na początek wieku XIX w Ameryce Południowej duży wpływ wywarł kryzys, który dotknął stare potęgi kolonialne – Portugalię i Hiszpanię. Wojny epoki napoleońskiej, które ogarnęły Europę, doprowadziły do upadku znaczenia tych dwóch państw, a idee wolności szerzone przez rewolucyjną Francję znalazły naśladowców w Nowym Świecie. Już w 1804 roku niepodległość, po ciężkich walkach z wojskami przysłanymi z metropolii, ogłosiła francuska kolonia Haiti. W latach 20. XIX wieku w Ameryce Południowej i Środkowej doszli do głosu zwolennicy niepodległości kolonii. Pierwsze powstanie kolonistów, które zaczęło się w 1810 roku, zostało po sześciu latach walk stłumione przez wojska hiszpańskie, ale raz posiane ziarno niepodległości nie dało się całkowicie wyplenić i już w 1819 roku wojna rozgorzała z nową siłą. Tym razem zwolennicy niepodległości kolonii uzyskali przewagę nad wojskami metropolii. Znakomici amerykańscy dowódcy, tacy jak Simón Bolivar, José de San Martin, Andrés de Santa Cruz czy Antonio José de Sucre, pokonali wojska hiszpańskie w szeregu bitew i doprowadzili w 1825 roku do niemal całkowitego usunięcia Hiszpanów z Ameryki. Na miejscu dotychczasowych kolonii powstało siedem państw o republikańskim ustroju rządów (wyjątkiem przez krótki czas było Cesarstwo Meksyku) i dwie federacje: Zjednoczone Prowincje Ameryki Środkowej oraz Wielka Kolumbia... (opis wydawcy)