2 V 1826 zmarł Antoni Malczewski

Wybitny poeta romantyczny. Miał jednak, czy to z braku przyjaciół, czy z upodobania do samotniczego życia, mniej szczęścia niż zaczynający w tym samym czasie swoją przygodę z literaturą Adam Mickiewicz.

Malczewski umiera zapomniany w 1926 r. Jego znakomita „Maria” ukazuje się  w rok po wydaniu Mickiewiczowskich Dziadów cz. II i IV – w 1825 r. i ... trafia w próżnię.

A to jeden z najoryginalniejszych utworów polskiego romantyzmu. Powieść poetycka, która nie tylko w niczym nie ustępuje takiej „Grażynie" Mickiewicza, czy „Konradowi Wallenrodowi"„,  ale złożonością i problematycznością przedstawionego świata nawet je przewyższa.

Może na odbiorze tej twórczości zaważyła ciemna tonacja utworu,nasycenie go elementami śmierci, smutku, pustki i tęsknoty. Bohaterowie „Marii" żyją w świecie, który jest wiezieniem, więzieniem, którego stalowe pręty zaplotły przeznaczenie, fatum, los.
Jedyną ucieczką z tego więzienia, jedyną perspektywą wolności  jest śmierć.     

 „[...] Ah! Na tym świecie śmierć wszystko zmiecie,
Robak się lęgnie i w bujnym kwiecie [...]”

Byron, któremu przypisuje się stworzenie pierwszej romantycznej powieści poetyckiej („Giaur”) w Malczewskim znalazł pojętnego ucznia. Wiemy, że  nasz poeta, podróżując po Europie, studiował pisma lorda.

Istnieje przypuszczenie, że na wykrystalizowanie się światopoglądu Malczewskiego mogła mieć wpływ wyprawa na Mont Blanc. Malczewski był jednym z pierwszych ludzi, którzy na szczyt weszli i na pewno pierwszym Polakiem, który tego dokonał.
W jednym z listów do znajomych pisał o tym tak;

„patrzący mniema się być świadkiem stworzenia rzeczy, kiedy wszystko, co tylko ma cechę człowieka, znika... (...) " Nic jednak wspanialszego i dzikszego jak widok z góry Mont – Blanc; (…)  inaczej go sobie wyobrazić niepodobna jak wystawując się uniesionym przez jakiego dobrego czy złego ducha w chwili, gdy Bóg Chaos utwarzał [...]”.

"Wszystko, co tylko ma cechę człowieka znika .... " - młodzi pesymiści, współcześni piewcy nicości  czytajcie Malczewskiego!