6 VI urodził się Diego Velazquez

Wspominamy dziś malarza a nie pisarza, bo jego postać, a może lepiej powiedzieć, jego dzieło, nieustannie fascynuje ludzi pióra. Przywołajmy choćby jeden z wierszy Tadeusza Różewicza, „Francis Bacon czyli Diego Velazquez na fotelu dentystycznym„, gdzie malarz hiszpańskiej rodziny królewskiej przywoływany jest jako przedstawiciel szukającej i wyrażającej harmonię sztuki, która ustąpić musi miejsca sztuce opisującej niepokój (Bacon, Różewicz).

Do Velasqueza wraca się jednak, ponieważ przynajmniej jedno z jego dzieł skrywa w sobie nierozwiązana jak dotąd tajemnicę. Antologią wielu prób rozszyfrowania tajemnicy obrazu Velasqueza „Las Meninas” , stanowi wydana niedawno książka „Tajemnica Las Meninas”.

W jednej z najsłynniejszych interpretacji obrazu przeczytamy tam, że „Malowidło Las Meninas od dawna uznawane jest  za arcydzieło sztuki Zachodu. To wizerunek pełen dwuznaczności i subtelności zarazem, swoisty obrazowy tour de force, z którym mało co może się równać , a nic nie zdoła go prześcignąć. Jeśli próbujemy zrozumieć jego wielkość , szybko zdajemy sobie sprawę , że dzieło to wymyka się  zarówno intuicyjnym , jak i racjonalnym próbom zrozumienia”. W innej interpretacji przeczytamy : „ Jak to się dzieje ,że ten obraz wywołuje tak silne wrażenie ? Mimo , iż z punktu widzenia tematu jest zupełnie nieistotny, a jako przedstawienie ukazuje tylko chwilową sytuację , co sprawia ,że jest tak powabny ? Istnieje jakaś moc, wypływająca z niego energia , która najpierw zatrzymuje , potem zaprasza, wreszcie wciąga nas w swoją orbitę” . I wreszcie , jedna z interpretacji próbująca w sposób radykalny rozwiązać wszystkie subtelności tej sztuki szukając wytłumaczenia tajemniczej aury obrazu w inspiracji , której ?ródła biją w religijnym doświadczeniu: „ Od daru Boga do przedstawień marności , od zdecydowanego  przywołania memento Mori do perspektywy błogosławionej wizji , wszystko w arcydziele Velazqueza zostało obmyte woda pochodzącą ze ?ródła wiary chrześcijańskiej , co zupełnie nie powinno dziwić w kulturze siedemnastowiecznej Hiszpanii”.

Twórczość Velazqueza wywarła znaczny wpływ na malarstwo XIX wieku , na impresjonistów zwłaszcza; zatrudniła , co widać choćby po wspomnianej antologii , historyków sztuki i filozofów.
Dla niespecjalistów , takich jak my, potrzebujących wprowadzenia do niej , objaśnienia jej reguł, może stać się początkiem zainteresowania sztuką w ogóle , i nieustającej nią fascynacji.