27 XII 1938 zmarł Osip Mandelsztam

Był jednym z największych rosyjskich poetów XX wieku. Jego nazwisko obok nazwisk Achmatowej i Pasternaka wymieniać trzeba nie tylko jako świadectwo  nurtu w poezji rosyjskiej zwanego akmeizmem, ale jako świadectwo żywotności poezji i literatury w epoce łagrów i ceny, jaką za ten wolny głos trzeba zapłacić. Mandelsztam zapłacił życiem; zmarł na zesłaniu.

Jego wiersze przetrwały tylko dlatego,że przechowywała je w swojej wiernej pamięci Żona poety, Nadieżda Mandelsztam. O losie męża napisała;
„A przecież poeta jest człowiekiem, po prostu człowiekiem , i winien go spotkać los najpospolitszy, najzwyklejszy, najbardziej charakterystyczny dla kraju i epoki, taki który czyha na wszystkich i na każdego„.  

O sobie zaś;
„pojawiło się przede mną jeszcze jedno zadanie, cel, dla którego żyłam i żyję; nie była już w stanie zmienić losu Osipa Mandelsztama, ale część rękopisów ocalała, wiele utrwaliła pamięć – tylko ja mogłam to ocalić…”

Dlaczego ta poezja miała i ma takie znaczenie? Tłumaczy to najlepiej Ryszard Przybylski, w książce o Mandelsztamie „Wdzięczny gość Boga”, która cały czas czeka na swoje pierwsze oficjalne krajowe wydanie;

„Dla Mandelsztama, który wiązał byt z mową, pierwotnym punktem nie mogło być wydarzenie historyczne lecz tekst. Historia stawała się bytem dopiero wówczas, kiedy skroplona została w tekst poetycki (…) To przekonanie dawało Mandelsztamowi poczucie godności, ponieważ wynosiło poetę ponad historię. Kiedy Mandelsztam mówił o dostojeństwie i świetości poezji, prócz paru wspaniałych i szalonych kobiet, wszyscy jego współcześni (…) pukała się w czoło pokazując go wymownie palcem. To był wariat, zabytek z pradawnej epoki, zakurzony eksponat. Wierzył w czystość poezji. (…) Mandelsztam umiał przeszlifować czas historyczny w olśniewające wieczne kryształy„.