28 XII 2004 zmarła Susan Sontag

Była eseistką, powieściopisarką, autorką scenariuszy filmowych, sztuk teatralnych. Reżyserowała filmy i sztuki, podpisywała i organizowała apele, akcje polityczne, wydarzenia kulturalne. Interesowało ją wszystko: poezja i kino, polityka, fotografia.

W Polsce ukazały się tłumaczenia powieści  "Zestaw do śmierci", "Miłośnik wulkanów", "W Ameryce" i esejów;  "O fotografii", "Choroba jako metafora", "AIDS i jego metafory".

Miała swoich  mistrzów;  fascynowali ją artyści buntownicy, tacy jak Antoine Artaud, Lautréamont, Hölderlin, Beckett czy Duchami.

świetnie znała polską kulturę i literaturę; pasjonowała się Gombrowiczem i Schulzem, łączyła ją serdeczna przyjaźń z Miłoszem i Zagajewskim. Ostatnia jej  powieść ,„W Ameryce”, inspirowana jest biografią Heleny Modrzejewskiej.

Maria Janion powiedziała o niej; „jeden z najświetniejszych, niezależnych umysłów naszej epoki”, Irena Grudzińska–Gross  zaś – znakomita znawczyni literatury i kultury amerykańskiej – nazwała ją„ niepowtarzalną, jednoosobowa instytucja o nazwie Susan Sontag", której  główną cechą było połączenie odwagi z piekielną inteligencją, i która cechował niepokój, niepogodzenie, niepokorność".

Studenci, którzy mieli okazję słuchać jej wykładów mówili, że nie wykładała, ale grała, dawała przedstawienie, sypiąc bon–motami w stylu; „podobnie jak broń i auta, kamery są dziś także „zabawkami", które uzależniają”.

Mimo iż krótko przed śmiercią mówiła; „W drugiej połowie życia odkryłam, że największą radość sprawia mi nie pisanie esejów czy działalność polityczna, ale właśnie opowiadanie historii. W każdym pisarzu jest bez wątpienia coś z Szeherezady”, jej prawdziwym żywiołem była eseistyka; niepokorna, dociekliwa i ważka, jak napisał o niej Jerzy Jarniewicz, dodając; „godziła działalność polityczną z pogłębioną refleksją nad kulturą i z własną twórczością literacką, filmową i teatralną. Jednocześnie była  osobę gotową do wyjścia z azylu, jakim są dla intelektualisty ściany gabinetu czy mury uczelni, by naocznie poznawać mechanizmy współczesnego świata i pełnić niewdzięczną rolę publicznego sumienia swoich czasów„.

To ważny rys jej osobowości, na który w szczególny sposób warto zwrócić uwagę; w  1993 roku, np., mimo dręczącej ją choroby wymagającej regularnego przyjmowania silnych środków znieczulających przyjechała do Sarajewa, by wystawić tam "Czekając na Godota" Becketta.