Odpowiedzialność i styl

Powraca klasyczny (a dziś rzekłoby się kultowy) tom esejów Rogera Caillois, którego bohaterami są Jan Potocki i jego Rękopis, Lautréamont, modliszka, powieść kryminalna, baśń, sztuka poetycka i estetyka. „Od pierwszego wydania Odpowiedzialności i stylu, otwierającego PIW-owską serię Biblioteka Krytyki Współczesnej, minęło już ponad pół wieku. W historii literatury i kultury to bardzo długo – szczególnie w historii najnowszej […] część tomów Biblioteki – jestem o tym przekonany (pisze Tomasz Swoboda) – nigdy nie zostanie wznowiona: zbyt silnie przynależą do swojej epoki, zbyt gruba jest warstwa literaturoznawczego kurzu, jaka osiadła na nich w ciągu ostatnich dekad. Z pismami Rogera Caillois – o tym również jestem przekonany – będzie inaczej. Nie tylko dlatego, że z jego własnej perspektywy, przejętej od liczących miliardy lat minerałów, takie pół wieku to tyle co nic, nieznacząca chwila w dziejach Ziemi i wszechświata. A co za tym idzie, setki i tysiące lat, jakie dzielą rozmaite teksty kultury, właściwie nie zmieniają ich współczesnego (współczesnego dla nas, a także jednych względem drugich) charakteru. O aktualności i niezmiennej atrakcyjności esejów Caillois decyduje jednak przede wszystkim oryginalność zawartej w nich refleksji, wynikająca z głęboko osobistego podejścia do literatury, opartego z kolei opiera się na traktowaniu jej nie w kategoriach form artystycznych, lecz form wyobraźni, zakorzenionych we wszystkim, co istnieje – od modliszki po czerń obsydianu”.