Inwencja i repetycja

Niniejsza praca jest pierwszą w polskiej literaturze historyczno-artystycznej próbą przekrojowej analizy zjawiska powtarzania planów w architekturze sakralnej Rusi od średniowiecza do lat powojennych. Prowincjonalizm cechujący sztukę tego obszaru, odizolowanego od nowatorskich ośrodków artystycznych, pozwala szczególnie trafnie scharakteryzować przyczyny wielokrotnego wykorzystywania tych samych rzutów. W pracy przedstawiono zarówno przykłady warsztatowego powielania planów, jak również urzędowe projekty typowe. Do pierwszej kategorii należą m.in. świątynie powtarzające rzut katedry łacińskiej we Lwowie, grupa kościołów halowych z pocz. XVI w. (m.in. Nowe Miasto, Rohatyn) czy XVII-w. historyzujące kościoły na rzucie treflowym (m.in. Potok Złoty, Podhajce). Drugą analizowaną w pracy kategorię stanowią projekty urzędowe, w tym plany tzw. Musterkirchen (kościołów typowych), opracowane przez austriackie urzędy budowlane. Jest to pierwsza tak dokładna analiza tego pomijanego dotychczas zjawiska. Ponadto przedstawiono tu nieznane w polskiej literaturze wiedeńskie pierwowzory projektów Musterkirchen dla Galicji i omówiono kościoły typowe, zaprojektowane na przełomie XIX i XX wieku przez K. Piekarskiego i T. Obmińskiego, a także dzieła W. Dayczaka.