Niemiec

Czy Zygfryd Kapela zdradził Niemcy z Polską, czy Polskę z Niemcami? Jest idealnym bohaterem reportażu: liczne zakręty losu, postrzelony na granicy, witany owacjami na wiecach. To również antybohater, człowiek mały, współpracownik bezpieki (chociaż donosił rzekomo same „pierdoły”, ale mataczy nawet w swoich wspomnieniach). „Polak, ale jakiś nieprawdziwy, bo niemiecki” – mówi sam o sobie. Marzenia o ucieczce na Zachód i układanie się z tajniakami, wybieranie między obozem władzy a opozycji, praca w pegeerze i biznesy z cinkciarzami – oto powojenna historia Polski w soczewce życia jednego człowieka. „To opowieść o tym, że ucieczka od siebie samego jest tak naprawdę niemożliwa. Albo o rozpaczliwym poszukiwaniu tożsamości” – napisał Mariusz Szczygieł pod wrażeniem historii Kapeli. Niemiec jest błyskotliwą literaturą reporterską, napisaną odważnie i z brawurą. Włodzimierz Nowak pisze otwarcie o trudnościach swojego zawodu, który wymaga pracy na żywym organizmie: „Pytam: co robić? Zostawić historię, która mnie przerosła? Nie, napisz, że utknąłeś, że koniec, serce straciłeś do tego. A potem pisz dalej. O zdrajcy?! A czemu nie? W zdradzie widać wielkie sprawy”. Reporter wyjawia, jak jego bohater kluczy, wodzi go za nos, gubi się w opowieściach, a to wyolbrzymiając swoją rolę, a to ją umniejszając. Jesteśmy świadkami konfrontacji wspomnień różnych ludzi, śledzimy ustalanie przebiegu wydarzeń, mozolne dochodzenie – i pytającego, i pytanego – do prawdy. To książka o tym, że prawd o jednym życiu może być bardzo wiele.