Korespondencja

Chciałbym móc powiedzieć, że stosowałem się do zalecenia, które sformułowałeś z definitywnym pięknem delfickiej wyroczni (…): „Jeśli jest coś, co kto inny napisałby równie dobrze, jak ty – nie pisz tego”. Marcel Proust do André Gide’a Szukam w jego stylu wad i nie mogę ich znaleźć. Nie umiem nawet wskazać jego głów­nych cech: nie charakteryzuje go taka czy inna cecha, on ma je wszystkie (w czym widzieć moż­na nie tylko pochwałę) nie jedną obok drugiej, ale wszystkie naraz: giętkość jego stylu jest tak konfundująca, że obok niego każdy inny wydaje się duszny, nudny, nieprecyzyjny, szkicowy, nie­ożywiony. André Gide o Marcelu Prouście Żyłem w tej samej epoce, co Ty, a poza spojrzeniami, uśmiechami, słowami, niezapomnianymi, choć tak odległymi, zdołałem poznać Cię tylko z Twoich książek. Są wielkie – ale niewystarczające, bo nie mieści się w nich wszystko. Marcel Proust do André Gide’a Tym razem Marcel koresponduje z André Gide’m, tym Gide’m, który będąc redaktorem słynnego wydawnictwa Gallimard odrzucił jego „W stronę Swanna”. Korespondencja wyjaśnia wszystko, co było między największym pisarzem XX wieku, a znanym pisarzem-redaktorem, chwalonym autorem „Lochów Watykanu”, ale przede wszystkim naświetla dyskusję idei, pokazuje pretensje Gide’a względem Prousta, który nigdy wprost nie wyznał, że jest homoseksualistą. A może nim nie był zaś homosektualizm był jego wyborem, albo nie był tak, jak widział to Gide oraz przekazują to opinie i oceny postronnych osób, krytyków i pisarzy? W wymianie listowej Gide’a z Proustem pojawia się też wątek teoretycznoliteracki, a więc dyskusja dwu mocnych pisarzy nt wizji literatury i różnego rodzaju doświadczenia literackiego, a przede wszystkim: czym jest i czemu służy największa literatura.