Daleko od Toledo

Wydalony z Bułgarii w czasach komunizmu Berto Cohen powraca na krótko do swego rodzinnego miasta jako profesor z okazji międzynarodowego sympozjum bizantynologów. Angel Wagenstein ożywia w ten sposób mikroklimat swego dzieciństwa, spędzonego w Płowdiwie, który uchodził za najpiękniejsze i najbardziej kosmopolityczne miasto na Bałkanach. Chłopięce lata Berto upływały w środowisku sefardyjskich Żydów, wypędzonych z Hiszpanii w końcu XV wieku. Sefardyjczycy posługiwali się językiem nazywanym „ladino”, będącym specyficzną odmianą hiszpańskiego. Zajmowali w Płowdiwie całą dzielnicę, podobnie jak inne mniejszości etniczne – Cyganie, Ormianie i Turcy. Subtelna nić zdarzeń wije się między teraźniejszością i przeszłością – rozdzierająca nostalgia miesza się z aferą spekulantów nieruchomości, dawna dziecięca miłość z jej dojrzałą już postacią, a poszukiwanie utraconej przeszłości z bez-kompromisowym wizerunkiem współczesnej Bułgarii. Jednakże powieść jest zdominowana przez postać tytułowego bohatera – Abrahama El Borrachona–Pijanicę, blacharskiego mistrza i genialnego konfabulatora, a zarazem uprzywilejowanego świadka schyłku epoki. To właśnie dziadek Abraham i jego żona byli wychowawcami małego Berto, którego rodzice wcześnie osierocili, ginąc w zamachu bombowym, i siłą rzeczy nie kto inny, lecz dziadek Abraham ujawnia młodemu wnukowi sens ludzkiej egzystencji, a czyni to przy współudziale chodzącego w kieracie osła… * Powieść Daleko od Toledo dotychczas ukazała się w Niemczech, Francji, Rosji, Hiszpanii (pięć wydań), Włoszech, Macedonii, Czechach. Książka otrzymała wiele nagród, m.in. Związku Literatów Bułgarskich za najlepszą powieść roku, paryskiej Sorbony w kategorii literatura sefardyjska oraz Związku Księgarzy Francuskich za najlepszą zagraniczną powieść roku. W 1998 roku na podstawie książki nakręcono film Po końcu świata. W grudniu 2009 roku nakładem Zysk i S-ka Wydawnictwo ukazała się powieść Angela Wagensteina Pięcioksiąg Izaaka.